Հաղթանակը ուժ է

Ես շախմատը երբևէ սպորտային խաղ չեմ համարել։

Ինձ համար այն միշտ եղել է ոչ միայն խելքի, այլև հոգու, տրամաբանության ու զգացմունքների պայքար։

Ամեն քայլում տեսնում ես ոչ միայն հարվածը կամ պաշտպանությունը, այլ նաև մարդու մտքերը, հույսերն ու վախերը։

Տիգրան Պետրոսյանը, հայ լեգենդար շախմատիստ, հայտնի էր իր հսկայական կենտրոնացմամբ, անթերի պաշտպանությամբ և սառը դատողությամբ։

Նա հազվադեպ էր զիջում նույնիսկ ամենալուրջ ճգնաժամերում։ Նրա խաղը հոգեբանական արվեստ էր․ յուրաքանչյուր քայլի մեջ զգացվում էր խոր մտածողություն, զգոնություն և մշտական հաշվարկ։

1971–1972 թվականներին Պետրոսյանը հանդիպեց Բոբի Ֆիշերի հետ՝ աշխարհի նոր աստղ ու հանճար, ով անսպասելի սխեմաներով հաճախ շփոթեցնում էր մրցակիցներին։

Ֆիշերը դիտավորյալ զոհաբերում էր ֆիգուրներ՝ ստուգելու Պետրոսյանի հոգեբանական ճկունությունը։

Եվ ահա մի պահ… Պետրոսյանը կարծես կորցրեց կենտրոնացումը։ Բայց վերջնամասում նա գտավ անսպասելի ուժեղ մուտք, որը հիացրեց բոլորին ու դարձավ դասական օրինակ, թե ինչպես հանճարը կարող է պարտությունը վերածել հաղթանակի։

Հաղթանակը ուժ է։

Շախմատը մեզ սովորեցնում է՝ ուժը միայն արդյունքը չէ։ Այն նաև կենտրոնացման արվեստն է, համբերության ճանապարհը և հոգու ճկունությունը։

Նույնիսկ պարտության եզրին կարելի է գտնել հաղթանակի բանալին։

Մարի ԳՐԳՈՋԱՅԱՆ

Մեկնաբանություններ